Boeddhistische meditatie heeft twee stappen: kalmte van geest (Anapana) en inzicht (Vipassana).
Anapana: Oefening in kalmte van geest en concentratie wordt onderwezen door Anapana-meditatie (aandachtig waarnemen van de ademhaling). De studenten (of cursusdeelnemers) worden aangemoedigd de aandacht te richten op een plek aan de basis van de neus waar hij of zij de in- en uitademing kan waarnemen. Als de geest zich op een enkel object richt, wordt hij geleidelijk kalm en dwaalt hij minder af. Het aandachtig waarnemen van de ademhaling (respiration mindfulness) heeft verschillende voordelen:
- De ademhaling is een natuurlijke functie van het menselijk lichaam
- De ademhaling is altijd voorhanden en beschikbaar voor het verscherpen van de aandacht
- Het aandachtig waarnemen van de ademhaling is een techniek die aanhangers van allerlei religies – en ook personen die geen religie hebben – kunnen beoefenen.
Vipassana is een proces dat een student in staat stelt zijn concentratie en aandacht verder te ontwikkelen en het hem door eigen ervaring mogelijk maakt inzicht te verwerven in de waarheden van de onbestendigheid, het lijden en het ontbreken van een duurzaam zelf. Wanneer Vipassana met ijver beoefend wordt, voert dit geleidelijke proces van geestelijke zuivering naar de volledige verlichting, Nibbana.
De nadruk ligt op de eigen, directe ervaring van de waarheid door middel van het beoefenen van de techniek. Als dat wat je ervaart jouw welzijn bevordert, dan kun je het accepteren; als het je welzijn niet bevordert, dan zul je het niet accepteren. Meer over betekenis van meditatie.
Edel Stilzwijgen (geen overbodig spreken) verschaft een atmosfeer die zeer bevorderend werkt. De leraren geven bij een cursus tweemaal per dag uiteenzettingen ter verheldering van de praktijk van de meditatie. Bovendien vindt dagelijks een onderhoud met de leraren plaats.
Een tiendaagse cursus begint gewoonlijk op vrijdagavond en eindigt maandagochtend. In het IMC-UK worden ze iedere maand ingepland en staan zij onder de leiding van Roger Bischoff, opvolger van Mother Sayamagyi.
In Nederland vindt een keer per jaar (meestal in februari) een tiendaagse Vipassana-cursus plaats. Zij staan onder leiding van Matthijs Schouten. Hij heeft van Mother Sayamagyi de opdracht gekregen te onderwijzen als regionale leraar. De accommodatie is eenvoudig en wordt voor de 10-daagse cursus gehuurd. De stichting heeft geen eigen gebouw of vast centrum.